પરકયુટેનીયસ ટ્રાન્સેપ્ટીક બીલીયરી ડ્રેનેજ (પી.ટી.બી.ડી.) અને
પરકયુટેનીયસ ટ્રાન્સેપ્ટીક બીલીયરી ડ્રેનેજ (પી.ટી.બી.ડી.) શું છે ?
પી.ટી.બી.ડી. એક પ્રક્રિયા છે જેમાં એક નાની, ફલેકસીબલ પ્લાસ્ટીક ટયુબ ત્વચા દ્વારા લીવરમાં મુકવામાં આવે છે. જેથી અવરોકિત પિતનળીને ખોલીને પિતને શરીરની બહાર કાઢવામાં આવે છે. લીવર પિત ઉત્પન્ન કરે છે જે ચરબીના પાચનમાં મદદ કરતું હોય છે. પિત નાની નાની નળીઓની શ્રેણીઓ માંથી વહે છે. સામાન્ય પિતનળી સી.બી.ડી. તરીકે ઓળખાય છે. જે પેટ પછીના નાના આંતરડાના પ્રથમ ભાગ (ડીઓડેનમ) માં ખાલી થાય છે. પીત પીતાશયમાં પણ સંગ્રહિત અને કેન્દ્રિત છે. જો પિતનળીમાં અવરોધ આવે તો પીતનો સામાન્ય ડ્રેનેજ અવરોધાયને લીવર અને લોહીમાં ફરી વળવા માંડે છે. જેને કારણે દર્દીને કમળો થાય છે. અવરોધિત પિતનળીઓના ચિહ્નો અને લક્ષણો કમળો (ત્વચા અને આંખો પીળી) શ્યામ રંગી પેશાબ, ખંજવાળ, ઉબકા, ભૂખ માં ઘટાડો હોય છે. આ સંભવિત ગંભીર પરિસ્થિતિ છે. જેની સારવાર કરવી જરૂરી છે. ત્વચા દ્વારા અવરોધિત પિતનળીમાં અવરોધને પાર કરીને ડીઓડેનમ (નાના આંતરડામાં દાખલ કરીને પ્લાસ્ટીકની ડ્રેનેજ ટયુબ દાખલ કરીને અવરોધ દૂર કરવો શકય છેે. આ પ્રક્રિયા અવરોધિત નળીની તકલીફમાં રાહત આપે છે અને પિતને બહારથી એકત્રિત થેલીમાં તેમજ સામાન્ય રીતે આંતરિક રીતે ડ્રેન કરાવી દે છે.
પરકયુટેનીયસ ટ્રાન્સેપ્ટીક બીલીયરી ડ્રેનેજ (પી.ટી.બી.ડી.) કરવાના કારણો કયા હોઈ શકે ?
સૌથી સામાન્ય કારણ પિતનળીનું બંધ થવું અથવા પિતનળી સંકોચાઈ જવી (સ્ટ્રીકચર) આ પરિસ્થિતિ ઘણી બધી બિમારીઓમાં થાય છે જેમકે
- સ્વાદુપિંડની ગાંઠ, પિતાશયની ગાંઠ, પિતનળી અને લીવરની ગાંઠ
- લિમ્ફનોડનું કદ વધવાને કારણે બહારથી પિતનળી ઉપર દબાણ બનવું જેથી પિતનળીમાં બ્લોક થાય છે.
- પિતાશયમાં પથરી અથવા પિતનળીમાં પથરી
- પિતનળીની ઈજા (સર્જરી દરમિયાન)
- ઈન્ફેકશન
- સ્વાદુપિંડનો સોજો (પેનક્રિયાટીટીસ)
- પિતનળીનો સોજો (સ્કેલેરોસીંગ કોલેન્જાયટીસ)
આ પ્રક્રિયાના જોખમો કયા કયા છે ?
૧. ઈન્ફેકશન થવું
ર. લોહી વહેવું (બ્લીડીંગ થવું) જેના માટે બ્લડ ટ્રાન્સફયુઝન અથવા એમ્બોલાઈઝેશન કરવું પડે
આ પ્રક્રિયામાં શું કરવામાં આવે છે ?
પિતનળીનું ડ્રેનેજ સામાન્ય રીતે ન થતું હોવાથી આ પ્રક્રિયા વડે એક વૈકલ્પિક રસ્તો બનાવીની પિતને લીવરની બહાર કાઢવામાં આવે છે. સંગ્રહિત પિતને કાઢવો જરૂરી બને છે કારણકે જો પિતનળીમાં છિદ્ર થઈ જાય તો તે પિત પેટમાં લીક થઈ ફેલાવા માંડે છે. પેટમાં લીક થયેલ પિતથી ખુબજ દુખાવો અને ઈન્ફેકશન નું સર્જન થાય છે. આવા બીલીયરી ડ્રેઈનને રોકવા માટે પી.ટી.બી.ડી. કરવામાં આવે છે. પી.ટી.બી.ડી. ટયુમર અથવા પિતાશય / પિતનળીની પથરીની સર્જરી પહેલા પણ કરીને પિતનળીના દબાણને ઘટાડવા માટે પણ કરી શકાય છે.
પ્રક્રિયા પછી શું થાય છે ?
પિતનળી સાથે જોડાયેલી ડ્રેનેજ બેગનું ધ્યાન રાખવું ખુબજ આવશ્યક છે જેથી નળી બહાર ન નીકળી જાય. પેરામેડિકલ સ્ટાફ / નર્સ અમુક અમુક કલાકે આવીને ડ્રેનેજ બેગને ખાલી કરે છે અને પિતના ડ્રેનેજને માપે છે. ઘરે ગયા પછી કેથેટર અને બેગની સારસંભાળ રાખવી ખુબજ જરૂરી છે. જે પેરામેડિકલ / નર્સીંગ સ્ટાફ સમજાવે છે.
Percutaneous Transhepatic Biliary Drainage (PTBD) & Stenting
What is percutaneous transhepatic biliary drainage or PTBD?
- PTBD is a procedure in which a small, flexible, plastic tube (catheter) is placed through the skin into the liver in order to drain an obstructed bile duct system.
- The liver produces bile which helps in digestion of fats. Bile flows through a series of small tubes (ducts) that drain into one large duct called the common bile duct (CBD), which then empties into the duodenum, the first part of the small bowel after the stomach. Bile is also stored and concentrated in gall bladder.
- If the bile duct becomes obstructed, normal drainage of the bile is hampered and it backs up in the liver and blood causing obstructive jaundice.
- Signs and symptoms of blocked bile ducts are jaundice (yellowing of the skin and eyes), dark urine, itching, nausea and loss of appetite. This is a potentially serious condition that needs to be treated.
- It is possible to relieve the obstruction by inserting a fine plastic drainage tube (catheter) through the skin (percutaneous) into the obstructed bile duct, past the obstruction and into the duodenum.
- This relieves the congestion in the blocked duct by allowing the bile to drain externally into a collecting bag as well as draining internally in the normal way.
PTBD catheter
A plastic biliary stent
A metal biliary stent